Wystarczy słowo,
by zacząć zmianę

Język ma wielką moc! Wpływa na postrzeganie wielu aspektów życia, w tym zawodów, które często kojarzone są jedynie z mężczyznami.

Jako bank zmieniającego się świata chcemy, aby każda kobieta i każdy mężczyzna miał równe szanse w wyborze kariery zawodowej. Dlatego wspieramy feminatywy, czyli żeńskie formy gramatyczne opisujące m.in. zawody. Pomagają one walczyć ze stereotypami i wyrównywać szanse między płciami.

zobacz film

Efekt
feminatywów

Przeprowadziliśmy badanie wśród dzieci i dorosłych, które pokazało, jak stosowanie męskich lub neutralnych rodzajowo nazw zawodów zmienia postrzeganie przedstawicieli tych profesji wśród dzieci oraz w jaki sposób wpływa na percepcję osobowości wśród dorosłych. Sprawdź najciekawsze wyniki i pobierz raport z badania.

80% wizerunków naukowców narysowanych przez dzieci przedstawiało mężczyznę
2-krotnie częściej na rysunkach pojawiały się kobiety gdy używano nazwy zawodu neutralnej płciowo
niemal 40% dorosłych Polaków przejawia przynajmniej umiarkowany entuzjazm wobec feminatywów
58% dorosłych Polaków uważa, że język powinien nadążać za zmianami na świecie

Pobierz raport z badania

Źródło: Badanie "Jak język kształtuje rzeczywistość", wykonane w lutym 2022 r. na zlecenie Banku BNP Paribas przez firmę Difference; n=248 dzieci w wieku 9-13 lat, a także badanie online n=400 dorosłych w wieku 18-60 lat.

Przeczytaj

Feminatywy w języku polskim nadal potrafią budzić wątpliwości. Przekonaj się, że ich stosowanie ma ogromne znaczenie.

Psycholożka, doktorka i prezeska, czyli kilka słów o feminatywach na rynku pracy – przedstawiamy wyniki badania Pracuj.pl.

Feminatywy – co to i dlaczego warto je stosować?

Czytaj artykuł

Kontrowersja? Niepotrzebna nowomowa? Dziwne twory, które utrudniają zrozumienie wypowiedzi? Zdecydowanie nie! Feminatywy są obecne w naszym języku od lat – w polszczyźnie pojawiły się w XIX wieku – a obecnie uważa się, że żeńskie nazwy stanowisk powinny być używane powszechnie na równi z męskimi. Skąd takie wnioski?

Materiał powstał przy współpracy z serwisem

Słowo w słowo
z kobietami

Posłuchaj, jak cztery wyjątkowe kobiety komentują w podcaście badania, które przeprowadziliśmy wśród dzieci i opowiadają o feminatywach oraz ich wpływie na teraźniejsze i przyszłe życie kobiet.

Ewelina
Moroń

Językoznawczyni, trenerka prostej polszczyzny i efektywnego pisania - przytoczy historię feminatywów. Będzie o języku, który kształtuje rzeczywistość i bardzo mocno wpływa na postrzeganie innych.
Janina
Bąk

Statystyczka, autorka bestsellerowej książki, zabierze cię w statystyczny świat niewidzialnych kobiet i mężczyzn. Porozmawiajmy o nierównościach, które determinują codzienność tysiąca Polek i Polaków.
Joanna
Czeczott

Politolożka i reporterka, redaktorka naczelna magazynu „Kosmos Dla Dziewczynek”, które wzmacnia dziewczynki oraz wspiera je w realizacji ich marzeń opowie o niespełnionych aspiracjach dziewczynek.
Agnieszka
Konarzewska

Dyrektorka Departamentu Komunikacji Marketingowej w Banku BNP Paribas przedstawi wyniki badań i opowie, jak ważny jest temat feminatywów dla banku.

Zmianę zacznij
od słowa

W niektórych sytuacjach użycie właściwego feminatywu może nastręczać nieco trudności. Nic dziwnego - wiele słów nie zadomowiło się jeszcze w naszym języku. Skorzystaj z naszego słownika żeńskich nazw zawodów.

Po wpisaniu męskiej nazwy zawodu otrzymasz żeńską nazwę oraz komentarz, jeśli dany feminatyw ma kilka wariantów lub nie jest powszechnie stosowany. Możesz zagłosować na wariant, który jest Tobie bliższy, a jeśli nie możesz znaleźć nazwy jakiegoś zawodu, zgłoś nam, postaramy się go dodać do słownika.

zobacz przypis

Indeks opracowano pod redakcją doktorki Eweliny Moroń. Wszystkie hasła konsultowano z językoznawczyniami, wykonawczyniami danych zawodów i osobami, które po prostu lubią stosować żeńskie formy. Skoncentrowaliśmy się tylko na nazwach zawodów oraz zrezygnowaliśmy z hybrydowych konstrukcji „pani + forma męska".)

Dla lepszej czytelności słownika ograniczyliśmy wyspecjalizowane nazwy zawodów do ich wspólnego członu: specjalista ds. rachunkowości, specjalista ds. promocji - specjalistka, agent nieruchomości, agent celny - agentka, itp.

Wpisany przez Ciebie zawód nie występuje w naszym słowniku. Wyślij go nam, a my postaramy się dodać feminatyw.

Dodaj

Zawód, do którego szukasz feminatywu to:

Proszę czekać...

Dziękujemy za zgłoszenie.
Po weryfikacji postaramy się dodać feminatyw do słownika.

This site is protected by reCAPTCHA
and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

Zamknij Wyślij słowo

Zagłosuj na feminatyw, który preferujeszWyniki głosowania

Zobacz też hasło:

Nasi
partnerzy

Feminatywy – co to i dlaczego warto je stosować?

Psycholożka, doktorka i prezeska, czyli kilka słów o feminatywach na rynku pracy – przedstawiamy wyniki badania Pracuj.pl

Kontrowersja? Niepotrzebna nowomowa? Dziwne twory językowe, które utrudniają zrozumienie wypowiedzi? Zdecydowanie nie! Feminatywy są obecne w naszym języku od lat – w polszczyźnie pojawiły się w XIX wieku – a obecnie uważa się, że żeńskie nazwy stanowisk powinny być używane powszechnie, na równi z męskimi. Skąd takie wnioski? Pokazuje to badanie „Język ofert pracy” przeprowadzone przez Pracuj.pl w połowie 2021 roku. Co z niego wynika i jak odzwierciedla ono obecne podejście do feminatywów na rynku pracy? Sprawdź!

Z tego tekstu dowiesz się:

jak według raportu „Język ofert pracy” różne grupy badanych traktują feminatywy,
dlaczego używanie feminatywów na rynku pracy ma tak duże znaczenie,
czym jest inkluzywność języka w ofertach pracy,
jakie są przykładowe feminatywy.

Dyskusja o feminatywach, czyli żeńskich formach gramatycznych nazw zawodów i funkcji, to gorący temat. Nic tak bowiem nie rozgrzewa internetowych forów i sekcji komentarzy na profilach społecznościowych, jak właśnie rozmowa o tym, czy można lub trzeba używać nazw typu ochroniarka czy polityczka. Wnioski z badania „Język ofert pracy” autorstwa Pracuj.pl są jednak jasne – feminatywy mają ugruntowaną pozycję w naszym języku, a użytkowniczki i użytkownicy polszczyzny chcą i oczekują, żeby żeńskie nazwy stanowisk były obecne na rynku pracy. Na bok możemy więc odłożyć wszystkie dywagacje próbujące zepchnąć feminatywy na boczne tory języka. Skupmy się natomiast na tym, co najważniejsze – ogromnej roli, jaką odgrywają feminatywy.

Feminatywy w ofertach pracy – jakie są fakty?

Badanie przeprowadzone przez Pracuj.pl zostało skierowane do trzech grup. Pierwszą z nich stanowiły kobiety (niemal 18 tys. badanych), drugą – 1516 mężczyzn, natomiast do trzeciej grupy należało 167 osób niebinarnych. Jakie są najważniejsze wnioski z tych badań?

Wyniki z grupy kobiet:

83% badanych kobiet popiera wykorzystywanie żeńskich nazw stanowisk,
3/4 kobiet chce mieć wpływ na nazwę pełnionego stanowiska,
tylko 30% kobiet uważa, że nie do wszystkich zawodów pasują feminatywy.

Wyniki z grupy mężczyzn:

2/3 mężczyzn popiera powszechne użycie feminatywów,
około połowa mężczyzn oczekuje, że w treści ofert pracy będą obecne feminatywy,
blisko połowa mężczyzn uważa, że feminatywy nie pasują do wszystkich nazw stanowisk.

Wyniki z grupy osób niebinarnych:

93% osób niebinarnych uważa, że żeńskie nazwy stanowisk są ważne i określają funkcję zawodową, jaką pełni kobieta,
ponad 90% osób niebinarnych uważa, że feminatywy powinny być stosowane na równi z nazwami męskimi,
Tylko 6% uważa, że istnieją zawody, do których nie pasują feminatywy.

Ze względu na małą liczebność trzeciej grupy, dokładne wnioski wymagają przeprowadzenia pogłębionych badań na większej próbie.

Przeczytaj więcej:

Istotna rola feminatywów w języku ofert pracy – dlaczego jest to takie ważne?

Już w 2019 roku Rada Języka Polskiego potwierdziła, że naszemu językowi jest potrzebna większa symetria nazw osobowych męskich i żeńskich. Stosowanie feminatywów sprawia, że kobiety stają się bardziej widoczne w języku i tekstach. A jak wiadomo – język kształtuje rzeczywistość. W związku z tym używanie formy chirurżka w odniesieniu do kobiety trudniącej się tym zawodem jest nie tylko jak najbardziej prawidłowe, ale też sprawia, że odbiorca od razu zna więcej szczegółów na temat prezentowanej postaci.

To jednak nie jest jedyny powód, dla którego stosowanie feminatywów na rynku pracy jest uzasadnione.

Jak mówi Anna Hołdyńska, ekspertka ds. projektowania treści Pracuj.pl:

Używanie żeńskiej końcówki określa naszą rzeczywistość. Pozwala zauważyć, że kobiety pełnią różne funkcje, piastują stanowiska na różnych poziomach – od dawna nie tylko na poziomie asystentki.

Feminatywy są potrzebne. Język określa naszą rzeczywistość, a ta jest pełna kobiet, pełniących różne funkcje, piastujących różne stanowiska w wielu życiowych rolach. Wiele z nich chce, by nazwa ich zawodu czy stanowiska odpowiadała stanowi faktycznemu – czyli mówiła o tym, że są one kobietami.

Brak feminatywów podtrzymuje stereotypy, według których tylko mężczyźni mogą pracować w poważanych zawodach. Przykłady? Wyraz prezes nikogo nie zaskakuje i dla każdego jest to neutralne słowo. Natomiast prezeska jest już uważana za formę dziwną i nienaturalną. Podobnie jest ze wspomnianą wcześniej chirurżką. Kobieta-chirurg to w Polsce nadal rzadkość. Kobiety wykonujące ten zawód często muszą mierzyć się ze stereotypami, według których zajmować się tym powinni jedynie mężczyźni. Dlatego nawet tak pozornie błaha rzecz, jak używanie słowa chirurżka, pozwoli zauważyć, że w tym zawodzie pracują także kobiety.

Warto również pamiętać, że obrona stosowania jedynie męskich form nazw zawodów nie oznacza stania na straży poprawnej, „jedynej i prawdziwej” (choć tak naprawdę czegoś takiego nie ma) polszczyzny. Feminatywy przed wojną były bardzo rozpowszechnione, natomiast w trakcie wojny ich rola jeszcze bardziej się umocniła. Walczył z nimi dopiero propagandowy język PRL-u.

Feminatywy w ofertach pracy, czyli w stronę inkluzywnego języka

Walkę z dyskryminacją w pracy popiera chyba każdy – nie sposób bowiem nie przyznać, że w żadnym środowisku nie powinno się dyskryminować osób ze względu na płeć, wiek czy kolor skóry. Istnieje jednak pewna sfera, w której – nierzadko przypadkowo – zapomina się o walce z dyskryminacją. To właśnie oferty pracy, a dokładniej ich język. Stosowanie w ogłoszeniach o pracy tylko męskich form zawodów powoduje, że kobiety rezygnują z aplikowania na stanowisko. Uznają bowiem, że ta oferta nie jest skierowana do nich!

Dlatego bardzo ważne jest, by język ofert pracy był inkluzywny, czyli by łączył i był przeznaczony oraz skierowany do wszystkich odbiorców. Czy jest to możliwe? Oczywiście. Jak podaje Anna Hołdyńska:

Od dłuższego czasu przyglądamy się zmianom, jakie pojawiają się w języku ofert pracy. Szczególnie asymetrii języka związanej z przeważającym użyciem męskich form nazw stanowisk. Sytuacja ta jednak się zmienia. Już nie tylko w ofertach największych firm, takich jak Bank BNP Paribas czy Grupa Pracuj S.A., żeńskie nazwy stanowisk występują na równi z męskimi. Pojawiają się także w instytucjach publicznych. Miasto Stołeczne Warszawa czy Miasto Sopot pozwala swoim pracowniczkom samodzielnie decydować o formie nazwy stanowiska, która bardziej im odpowiada. Rewolucję widać też na uczelniach wyższych, chociażby: Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Adama Mickiewicza, gdzie słowo prorektora, dziekana czy doktorka są uznawane za obowiązujące.

Przykładowe oferty pracy opublikowane w serwisie Pracuj.pl

Feminatywy na rynku pracy – przykłady

Czy feminatywy mogą wydawać się dziwne? Oczywiście, że tak. Dla niektórych osób będą brzmieć tak samo nietypowo, jak dla starszych pokoleń język współczesnej młodzieży. To jednak nie znaczy, że trzeba się od feminatywów odcinać. Osłuchanie się z żeńskimi nazwami zawodów sprawi, że w pewnym momencie nie tylko przestaną brzmieć dziwnie, ale wręcz zaczną być powszechnie używane.

W ramach zakończenia przygotowaliśmy tabelę z przykładowymi feminatywami:

Feminatywy	Męskie nazwy stanowisk
Adiunktka	Adiunkt
Architektka	Architekt
Asystentka	Asystent
Bukieciarka	Bukieciarz
Chirurżka	Chirurg
Copywriterka	Copywriter
Cukierniczka	Cukiernik
Doktorka	Doktor
Dramaturżka	Dramaturg
Etnolożka	Etnolog
Filozofka	Filozof
Handlowczyni	Handlowiec
Lekarka	Lekarz
Literatka	Literat
Marynarka	Marynarz
Mecenaska	Mecenas
Muzykolożka	Muzykolog
Narciarka	Narciarz
Ochroniarka	Ochroniarz
Pilotka	Pilot
Polityczka	Polityk
Prezeska	Prezes
Przedszkolanka	Przedszkolanek
Psycholożka	Psycholog
Reżyserka	Reżyser
Sołtyska	Sołtys
Tramwajarka	Tramwajarz

Jeśli powyższe nazwy nie dziwią Cię ani nie szokują – świetnie! Zadbaj o to, by je zastosować, gdy okażą się potrzebne. Jeśli jednak jeszcze nie jesteś przekonana lub przekonany – nic straconego. Chciałoby się napisać: go girl! albo go boy!

Wystarczy słowo, by zacząć zmianę!

Feminatywy – co to i dlaczego warto je stosować?

Ewelina Moroń

Janina Bąk

Joanna Czeczott

Agnieszka Konarzewska

Zagłosuj na feminatyw, który preferujeszWyniki głosowania

Ewelina
Moroń

Janina
Bąk

Joanna
Czeczott

Agnieszka
Konarzewska