Wynagrodzenie przeciętne, postojowe i zasadnicze – czym się różnią?
Czym się różni wynagrodzenie przeciętne od mediany, kiedy należy Ci się wynagrodzenie postojowe, dlaczego tak istotne jest wynagrodzenie zasadnicze – odpowiadamy na pytania dotyczące płac.
Czym jest przeciętne wynagrodzenie?
Wynagrodzenie przeciętne to dana statystyczna, która w przybliżeniu pokazuje, ile średnio zarabia się w Polsce. Informacja ta jest podawana co miesiąc przez Główny Urząd Statystyczny.
Przeciętne wynagrodzenie jest obliczane na podstawie informacji pochodzących z przedsiębiorstw, które zatrudniają minimum dziewięć osób. Pod uwagę brane są tylko pensje pracowników zatrudnionych na umowę o pracę. Najnowsze dane pochodzą z marca 2020 r., kiedy to przeciętne wynagrodzenie wynosiło 5489,21 zł.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie dobrze obrazuje tendencje dotyczące tego, czy pensje w Polsce rosną, czy maleją. Nie jest jednak daną statystyczną, która dobrze obrazuje rzeczywisty poziom płac.
Dokładniejsza jest mediana, czyli środkowa wartość wynagrodzeń, poniżej której połowa pracowników zarabia mniej, a druga połowa więcej. Medianę podaje się rzadziej niż przeciętne wynagrodzenie, ponieważ jej obliczenie jest dużo bardziej czasochłonne.
Ostatnie dane pochodzą z października 2018 r. Wówczas mediana wynosiła 4094,98 zł brutto, a średnie wynagrodzenie 5003,78 zł brutto. Różnica wynosiła więc ok. 1000 zł.
Przy omawianiu wysokości płac warto brać też pod uwagę dominantę. Jest to najczęściej wypłacana pensja. Pod koniec 2018 r. wynosiła ona 2379,66 zł brutto.
Czym jest wynagrodzenie postojowe?
Wynagrodzenie postojowe było często omawianym tematem w kontekście pandemii koronawirusa. Przestój to sytuacja, w której występuje nieprzewidziana sytuacja powodująca przerwę w pracy danej firmy. Może wynikać np. z braku prądu w zakładzie, ale w 2020 r. bardzo częstym powodem ograniczenia działalności był właśnie wspomniany koronawirus.
Kiedy należy Ci się postojowe w pracy? Muszą być spełnione łącznie następujące warunki:
- jesteś gotów wykonywać pracę, ale z przyczyn dotyczących pracodawcy nie możesz jej podjąć,
- przestój nie wynika z Twojej winy jako pracownika.
Pieniądze należą Ci się mimo przestoju, jeśli wykazujesz gotowość do stawienia się w miejscu pracy na wezwanie pracodawcy. Ile powinno wynosić wynagrodzenie postojowe?
Jeśli w umowie masz określoną stawkę godzinową lub miesięczną, przysługuje Ci 100% wynagrodzenia zasadniczego. Jeżeli stawka godzinowa lub miesięczna nie jest podana, a pracę świadczysz, np. na akord lub prowizję, pracodawca musi Ci wypłacić przynajmniej 60% wynagrodzenia. W obu przypadkach pensja nie może być niższa od aktualnej płacy minimalnej.
Czym jest wynagrodzenie zasadnicze?
Wynagrodzenie zasadnicze to podstawowy składnik pensji. Może być określone stawką miesięczną, godzinową, akordową bądź prowizyjną. Najczęściej płaca zasadnicza to po prostu Twoja comiesięczna, podstawowa pensja, bez dodatków typu delegacje, premie, dodatki za staż czy funkcję, wynagrodzenie za nadgodziny.
